Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonał i opublikował ocenę jakości powietrza za rok 2020 dla województwa mazowieckiego. Z rocznej oceny jakości powietrza dla województwa mazowieckiego wynika, że w 2020 roku jakość powietrza uległa poprawie. Miało to miejsce m.in w strefie miasto Radom, gdzie odnotowano jedynie przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu. Poziom dopuszczalny dla pyłu PM2,5 został przekroczony jedynie w strefie mazowieckiej. W strefie miasto Płock ponownie nie stwierdzono przekroczeń poziomów normatywnych żadnej substancji. W strefie aglomeracja warszawska po raz pierwszy poziom dwutlenku azotu NO2 nie przekroczył normy. Ponadto pierwsze efekty przynoszą działania podejmowane na rzecz poprawy jakości powietrza.

Raport z rocznej oceny jakości powietrza dla województwa mazowieckiego za rok 2020 można pobrać na dole strony.

Dla wszystkich 4 stref (Aglomeracja Warszawska, miasto Płock, miasto Radom, strefa mazowiecka) ze względu na ochronę zdrowia nie stwierdzono przekroczeń norm dla poniższych substancji (klasa A):

• dwutlenek siarki (SO₂),

• dwutlenek azotu (NO₂),

• tlenek węgla (CO),

• benzen (C6H6),

• ołów (Pb) w pyle zawieszonym PM10,

• arsen (As) w pyle zawieszonym PM10,

• kadm (Cd) w pyle zawieszonym PM10,

• nikiel (Ni) w pyle zawieszonym PM10

Wyniki klasyfikacji stref - Ozon (O₃)

Tabela 5 Wyniki klasyfikacji stref w ocenie rocznej dotyczącej O₃ - ochrona zdrowia ludzi

Lp.	Nazwa strefy	Kod strefy	Klasa strefy dla O3 wg poziomu docelowego	Klasa strefy dla O3 wg poziomu celu długoterminowego
1	Aglomeracja Warszawska	PL1401	A	D2
2	miasto Płock	PL1402	A	D2
3	miasto Radom	PL1403	A	D2
4	strefa mazowiecka	PL1404	A	D2

Rysunek 1 Rozkład przestrzenny liczby dni z przekroczeniem poziomu docelowego O₃ na obszarze województwa mazowieckiego – średnia z 3 lat

Wyniki klasyfikacji stref – pył zawieszony PM10

Tabela 6 Wyniki klasyfikacji stref w ocenie rocznej dotyczącej PM10 - ochrona zdrowia ludzi

Lp.	Nazwa strefy	Kod strefy	Klasa strefy dla poszczególnych czasów uśredniania stężeń PM10 (klasyfikacja wg parametrów) - klasa A albo C - 24 godz.	Klasa strefy dla poszczególnych czasów uśredniania stężeń PM10 (klasyfikacja wg parametrów) - klasa A albo C - rok	Klasa strefy dla PM10 (A albo C)
1	Aglomeracja Warszawska	PL1401	C	A	C
2	miasto Płock	PL1402	A	A	A
3	miasto Radom	PL1403	A	A	A
4	strefa mazowiecka	PL1404	C	A	C

Rysunek 2 Rozkład przestrzenny 36 maksymalnej wartości stężenia 24-godzinnego pyłu zawieszonego PM10 w województwie mazowieckim w 2020 roku

Wyniki klasyfikacji stref – pył zawieszony PM2,5

Tabela 7 Wyniki klasyfikacji stref w ocenie rocznej dotyczącej PM2,5 - ochrona zdrowia ludzi (poziom dopuszczalny - II faza)

Lp.	Nazwa strefy	Kod strefy	Klasa strefy dla PM2,5 faza II (A albo C)
1	Aglomeracja Warszawska	PL1401	A
2	miasto Płock	PL1402	A
3	miasto Radom	PL1403	A
4	strefa mazowiecka	PL1404	C

Rysunek 3 Rozkład przestrzenny wartości stężenia średniego rocznego pyłu zawieszonego PM2,5 w województwie mazowieckim w 2020 roku

Wyniki klasyfikacji stref – benzo(a)piren (BaP) w pyle zawieszonym PM10

Tabela 13 Wyniki klasyfikacji stref w ocenie rocznej dotyczącej benzo(a)pirenu (BaP) - ochrona zdrowia ludzi

Lp.	Nazwa strefy	Kod strefy	Klasa strefy dla BaP (A albo C)
1	Aglomeracja Warszawska	PL1401	C
2	miasto Płock	PL1402	A
3	miasto Radom	PL1403	C
4	strefa mazowiecka	PL1404	C

Rysunek 4 Rozkład przestrzenny wartości stężenia średniego rocznego benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 w województwie mazowieckim w 2020 roku

Wyniki klasyfikacji stref ze względu na ochronę roślin

Dla strefy mazowieckiej ze względu na ochronę roślin nie stwierdzono przekroczeń norm dla poniższych substancji (klasa A):

• dwutlenek siarki (SO2),

• tlenki azotu (NO_x)

• ozon (O₃) poziom docelowy.

Natomiast stwierdzono przekroczenia dotyczące ozony – pozom długoterminowy.

Tabela 17 Wyniki klasyfikacji stref w ocenie rocznej dotyczącej O₃ poziom długoterminowy - ochrona roślin

Lp.	Nazwa strefy	Kod strefy	Klasa strefy dla O3 (D1 albo D2)
1	strefa mazowiecka	PL1404	D2

Rysunek 5 Rozkład przestrzenny wartości wskaźnika AOT40 uśrednionego dla okres 5 lat województwie mazowieckim w 2020 roku

Główne przyczyny przekroczeń

W rocznej ocenie jakości powietrza dla województwa mazowieckiego za rok 2020 wskazano, że głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w województwie mazowieckim jest:

• emisja antropogeniczna pochodząca z sektora komunalno-bytowego (emisja powierzchniowa),

• emisja z komunikacji (emisja liniowa)

• emisja działalności przemysłowej (emisja punktowa).

• napływ zanieczyszczeń z pozostałego obszaru Polski i świata.

Rysunek 6 Udziały źródeł emisji w poszczególnych zanieczyszczeniach powietrza w województwie mazowieckim

W ocenie wskazano na ścisłą zależność stężeń zanieczyszczeń od warunków meteorologicznych. Ciepły okres jesienno-zimowy spowodował niższą emisję zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliw na cele grzewcze, co w połączeniu z warunkami wietrznymi bezpośrednio przełożyło się na niższe poziomy imisji tych zanieczyszczeń. Ponadto efekty zaczynają przynosić działania podejmowane na rzecz ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza. Wskazano również, że obniżenie stężeń dwutlenku azotu może być wynikiem ograniczeń wprowadzonych w związku z epidemią COVID-19. Wśród obostrzeń znalazło się ograniczenie przemieszczania się ludzi, co spowodowało rzadsze korzystanie z samochodów.

Ponadto zwrócono uwagę, że w Płocku i na pobliskiej stacji monitoringu powietrza w Białej w roku 2020 występowały wysokie stężenia dwutlenku siarki, bliskie granicy normy, co powiązane jest z emisją przemysłową. Niemniej jednak normy jakości powietrza w zakresie dwutlenku siarki zostały dotrzymane.

Pomimo, że 2020 rok był ciepły, poziomy celu długoterminowego dla ozonu według kryterium ochrony zdrowia oraz według kryterium ochrony roślin (AOT40) były przekroczone.

Mając na uwadze powyższe, a także zmienność sytuacji meteorologicznej, niezbędna jest kontynuacja działań ograniczających emisje do powietrza. Ponadto należy nadal dążyć do ograniczania emisji prekursorów ozonu.